Origami turnaları ile ilk karşılaşmam  bir Kore programı sayesinde oldu. “We got married.” Yani biz evlendik. Programı merak edenler  ayrıntılı bilgiyi şuradan alabilirler. Ama kısacası ünlü çiftlerin sanki evliymiş gibi yaptığı, seyredenlerin ise ayrıldıklarında gerçek bir çift ayrılmış gibi üzüm üzüm üzüldüğü, herkesin hayran olduğu oyuncu ve idolleri kurgu içinde de olsa daha yakından tanındığı bir program. Benim seyrettiğim bir versiyonunda erkek sanal karısı için oturup bıkıp usanmadan bin tane turna kuşu katlayıp, yapıyordu. O zaman bu ne ola ki diye merak etmiştim.

Sonra Tokyo’dan ayrılırken havaalanında kendime somon rengi bir çift origami turna kuşu küpe aldım. Takmak için de havaların ısınmasını bekledim. Nihayet Pazar günü küpelerimi kulağıma takıp kendimi dışarı attım. Kulaklarında iki adet turna kuşu taşıyan deli bir ajumma olarak 🙂 ( Ajumma Korece’de evli , yaşını başını almış, olgun kadınlara deniyor. Ben her ne kadar olgun değilsem de ajumma statüsüne giriyorum. )

Şimdi bu küpelerin hikayesine gelirsek; Eski bir Japon efsanesine göre 1000 tane origami turna kuşu yapan herkese bir turna kuşu tarafından bir dilek hakkı veriliyor. Bu turna kuşları aileyle ve arkadaşlarla birlikte yapılıyor. Aslında ne kadar çok kişiyle birlikte yapılırsa o kadar iyi..  Bazı öykülere göre ise tek bir dilekten çok sonsuza kadar iyi şans sizinle oluyor. Uzun, sağlıklı bir yaşam, hastalık ve kazalardan kurtulma gücü gibi.  Japonya’da turna kuşu mistik, kutsal hayvanlardan biri. Diğer çok bilinen ikisi ejderha ve kaplumbağa. Turna kuşunun bin yıl yaşadığı söylenir, o yüzden de her bir yıl için bir turna kuşu yapılır. Bir Çin atasözüne göre turna bin yıl yaşar, kaplumbağa onbin yıl. Turnalar Çin kültüründe de bereketin simgesidirler. Pirinç tarlalarının üzerinde uçan turnalar tarlalara bereket geleceğinin  müjdecisidirler. Düğünler iplere dizilmiş turna kuşlarıyla   süslenir. Ayrıca baba çifte bin tane turna kuşu verir ki bu da çifte bin yıllık mutluluk ve bereket dilemesindendir.

Turna kuşunun günümüzde populer olmasının bir nedeni de Japon kızı Sadako Sasaki sayesindedir. Japonya’ya atom bombası atıldığında iki yaşında olan bu kız 12 yaşında lösemiye yakalanır. Hastanede koşup oynar ve zaman geçirirken kendisi gibi kanser olan 80 yaşlarında bir teyze ona turna kuşu hikayesini anlatır ve ” Ben yapamadım, ama sen yap hayatın kurtulsun.” der. Teyzecik öldükten sonra kız bir umut turna kuşları yapmaya başlar. Bir versiyona göre 644 tane yapabilir ve çok güçten düşmüştür, ölür kalanını sınıf arkadaşları tamamlar, başka bir versiyona göre ise onun bu çabasını duyan dünyanın pek çok yerinden insanlar onun için turna kuşları yapıp hastaneye gönderirler ama çok geçtir, kızcağız ölmüştür. Ama turna kuşu barışın ve nükleeer silahsızlanmanın simgesi olur. Sayısı milyonlara ulaşan turna kuşları Japonya’da bir müzede sergilenmektedir. Hiroşima Barış Parkında Sadako Sasaki’nin bir heykeli bulunmaktadır ve elinde bir turna kuşu tutmaktadır.

Turna kuşu nasıl yapılır :

Eskiden origami kağıtlarını yalnızca yurtdışında bulabiliyorduk. Şimdilerde Türkiye’de de bulabilirsiniz. Yeter ki bin tanesini yapabilecek sabır olsun.

Turna denilince bizim kültürümüzde de önemi vardır.  Uğurlu kuşlardır, bereketin huzurun simgesidirler. Turna vuran avcının başına felaket geleceğine inanılır. Onun için Anadolu’da turna yuvası bozulmaz, turnalar avlanmaz. Halılarımızda turna desenleri pek çok görünür. Alevi semahlarında Turna semahı vardır. Turna Hz Ali’yi temsil eder. Türkülerimizde turna fazlaca yer alan kuşlardandır. Uğur getirsin diye gelinlerin başına turna tüyü takılır.Turnaların tek eşli olduğu ve eşleri ölünce çiftleşmediği inancı yaygındır. Eşi vurulan turnalardan diğerinin kendisini suya bırakıp intihar ettiği söylenir. Erzurum yöresine ait barlardan biri Turna barıdır. Dünyadaki 15 tür turnadan turna ve telli turna Türkiye’de de görünür. Turna ile ilgili ayrıntılı bilgi almak isteyenler Şükrü Elçin’in Türk Halk Edebiyatında Turna Motifi başlıklı şu yazısına bakabilirler.

Son olarak bu video da  Safiye Ayla’dan sevenlerine gelsin, Turnalar uçun :